Waarom de grote wens van Hamilton en F1 waarschijnlijk niet uit zal komen

Tot 1985 werd er op het Afrikaanse continent geracet. Om precies te zijn werd er in Zuid-Afrika regelmatig een Formule 1-race georganiseerd, totdat de F1 (terecht) een streep door de race zette toen anti-apartheidsbeweging de druk opvoerde. Ironisch genoeg werd de race vervangen door de Hongaarse Grand Prix, een land met een communistisch gezag… zonder ook maar een woord van protest. Sindsdien is F1 twee keer teruggekeerd op het Kyalami Circuit: in 1992 en 1993. In de drie afgelopen decennia zijn er meerdere pogingen gedaan om F1 weer terug te halen naar Zuid-Afrika. De laatste keer was in 2014, toen een project geleid door Anthony Hamilton (de vader van Lewis) voor een race wilde zorgen die zou worden verreden rond het vliegveld in de buitenwijken van Durban. Er kwam uiteindelijk niets van, simpelweg doordat de lokale overheden het project niet wilden (of konden?) financieren. F1 laat de naam van Kyalami regelmatig vallen als drukmiddel in onderhandelingen met andere circuits en als Lewis Hamilton wordt gevraagd waar hij F1 graag ziet racen wordt de naam ook steevast genoemd. “Elke keer als Lewis of Stefano (Domenicali, de F1-CEO) het over Kyalami heeft, draaien de media overuren”, vertelt een bron aan RacingNews365 tijdens een recent bezoek aan Zuid-Afrika. "Deze speculatie helpt niet, want het zorgt louter voor hoge verwachtingen. De lokale fans hebben dan hoop, maar deze wordt vaak meteen weer vernietigd. Inmiddels zijn ze er heel cynisch over…"

Zuid-Afrikaanse Grand Prix-corporatie

Warren Scheckter, de neef van Jody Scheckter, de F1-wereldkampioen van 1979, heeft goede hoop dat hij alles samen kan laten komen en binnen twee jaar tijd een Formule 1-race kan organiseren. Hij heeft samen met Keith Doig, voormalig kopstuk van SABMiller (een van de grootste brouwerijen ter wereld totdat deze in 2016 fuseerde met AB-InBev), in 2015 de Zuid-Afrikaanse GP-corporatie opgericht. Al zeven jaar proberen zij F1 naar het land te halen. "We werken al een aantal jaar samen met de Formule 1 om een Zuid-Afrikaanse GP op touw te zetten", vertelt Warren aan RacingNews365. "De gesprekken zijn nog steeds gaande. We werken hard om samen met hen een business plan voor Zuid-Afrika op te stellen. Er wordt goede progressie geboekt, maar er is nog wat werk te doen. Het ziet er goed uit, maar we zijn er nog niet." De tijd dringt echter wel. "We willen niet later dan in 2024 de eerstvolgende F1 race organiseren. We hebben de hoop nog niet opgegeven voor 2023, maar het is onwaarschijnlijk. Dat zou heel krap worden. Als we kijken naar 2024, dan is dat het uiterste jaar om hier terug te keren", aldus Warren. Duidelijke taal. In 2024 een race in Zuid-Afrika, of acht jaar aan moeite gaat de prullenbak in. Maar als zij het niet kunnen, wie dan wel?

Waar komt het geld vandaan?

Waarom is het zo lastig om een deal te sluiten met een circuit dat zo’n lange en roemrijke geschiedenis heeft? Daarvoor moeten we naar de politiek kijken in combinatie met de kwetsbare economie die hard getroffen is door het coronavirus. Alhoewel F1 voor goede reclame kan zorgen en het toerisme kan stimuleren, is het een feit dat een Grand Prix niet zal zorgen voor nieuwe scholen, ziekenhuizen en andere infrastructuur die het land zo hard nodig heeft. F1 wordt beschouwd als een elitesport, buiten het bereik van de inheemse Afrikanen. Vergeet niet dat Lewis Hamilton is geboren in Groot-Brittannië en de zoon is van een Caribische vader en Britse moeder. In de politiek is zijn steun lastig te verkopen. Scheckter geeft toe dat er dan ook inderdaad wordt gezorgd naar particuliere steun. Het bedrijfsmodel zou in dat geval zijn om het circuit te huren van de eigenaren. De afgelopen twee jaar is er slechts één race georganiseerd op Kyalami, een internationale GT-race afgelopen januari. Het circuit heeft een upgrade nodig en de capaciteit bedraagt momenteel slechts 20.000 stoeltjes. De eigenaren moeten daar in investeren en dat is natuurlijk niet gratis. Die kosten zouden in dat geval door worden berekend in de huurprijs en dus de ticketprijzen. Laten we eens naar de kosten kijken. Gemiddeld kost het 30 miljoen dollar om een race te morgen organiseren. De transportkosten zijn veel hoger voor een race in Afrika, dus dan heb je het waarschijnlijk al over 35 miljoen. Met de huur van het circuit, de upgrades en tribunes zit je al makkelijk aan de veertig miljoen. Dan hebben we de promotiekosten nog niet meegenomen. Dan zit je al op minstens 45 miljoen dollar. Kijkend naar de wisselkoersen en een maximale capaciteit van 60.000 toeschouwers, dan zal een ticket gemiddeld net zoveel kosten als een leraar in Zuid-Afrika maandelijks verdient. De risico’s voor particuliere investeerders zijn dus enorm hoog.

Wat is er veranderd sinds 1993?

Circuiteigenaar Venter zou het fantastisch vinden om een GP te kunnen organiseren, op voorwaarde dat iemand anders de kosten betaalt om de race te mogen organiseren. "Absoluut", bevestigt hij aan RacingNews365 tijdens een circuitinspectie vorige week. "We hebben de rechten niet in handen, dus Kyalami kan de hosting fee niet betalen. We kunnen wel de GP organiseren en voor het circuit zorgen." Twee van de drie pilaren die cruciaal zijn voor het organiseren van een F1-evenement, het circuit en de promotie, kunnen dus door Kyalami zelf worden geregeld. De derde pilaar, het bedrag dat neergelegd moet worden om de race te mogen organiseren, blijft over. Laat dat nou net zijn waar elk vorig F1-project in Zuid-Afrika op is vastgelopen. Scheckter bevestigt dat er geen exclusieve overeenkomst is tussen zijn corporatie en het Kyalami circuit. Wel geniet het de voorkeur van hen om op het circuit een race te organiseren, maar een F1-race op een stratencircuit sluit hij niet uit. In Kaapstad misschien? "Vanuit de regering zou dat de voorkeur genieten, omdat het veel meer van het land zou laten zien en iets terug zou doen voor de economie: het zorgt voor meer banen. Kyalami is echter al gebouwd, dus het is de meest kostenefficiënte optie. Dat is belangrijk, want het is juist zo lastig om de financiering rond te krijgen." Zo ziet de situatie er momenteel dus uit vanuit de verschillende perspectieven. Kyalami is bereid een evenement op touw te zetten als alle kosten gedekt zijn. De Zuid-Afrikaanse Grand Prix-corporatie hoopt de middelen bij elkaar te kunnen krijgen, maar erkent dat het verkrijgen van overheidssteun een lastig verhaal wordt. F1 wil graag het vakje met de vermelding ‘Afrika’ af kunnen vinken, maar alleen als dat vakje zo’n 35 miljoen dollar bevat. Wat is er dan veranderd sinds 1993? Helemaal niets. Het lijkt zelfs waarschijnlijker te zijn dat we een eerder een Grand Prix op de Zuidpool gaan zien.