De onmogelijke spagaat voor potentiële Formule 1-coureurs

Het gold lange tijd als het laatste treetje naar de Formule 1: de Formule 2 (eerder GP2 Series). Als je daar onderscheidende prestaties liet zien, lag een F1-zitje wel voor de hand. De afgelopen periode is dat echter niet meer altijd het geval. Mick Schumacher was in 2020 de laatste F2-kampioen die meteen de overstap naar de koningsklasse maakte, al zou hij na twee jaar bij Haas (voorlopig) weer van de grid verdwijnen.

2020 lijkt nog niet zo lang geleden, maar er zijn toch echt wel veranderingen waar te nemen. Tien tot vijftien jaar terug was het heel normaal dat de kampioen in een keer doorstootte naar de Formule 1. Neem bijvoorbeeld Lewis Hamilton en Pastor Maldonado, die na hun titels in 2006 en 2010 meteen naar McLaren en Williams overstapten. Dat soort taferelen zijn in het huidige tijdperk niet meer zo gebruikelijk. Nyck de Vries, Oscar Piastri, Felipe Drugovich en Theo Pourchaire behoren tot de Formule 2-kampioenen van de laatste vijf seizoenen, maar geen van hen stapte gelijk over naar de Formule 1.

Alfa Romeo-protegé Pourchaire sleepte dit jaar de titel binnen en liep dus toch een Formule 1-zitje mis. De 20-jarige Fransman is daar wel lichtjes gefrustreerd over, zo vertelt hij in gesprek met onder meer RacingNews365. "Ik ben uiteraard teleurgesteld, want het is mijn droom om in de Formule 1 te rijden en wereldkampioen te worden. Helaas is er geen zitje vrij voor 2024. Het is oké, want ik ben twintig jaar oud en ik heb er vertrouwen in dat ik in de toekomst op de grid sta. Na volgend jaar hebben weinig coureurs een contract op zak, dus ik probeer mezelf wel druk te houden."

Pourchaire moet op zoek naar een geschikte raceklasse

En in die laatste opmerking zit precies de crux. Als je eenmaal kampioen bent geworden in de Formule 2, is het niet meer toegestaan om aan de klasse deel te nemen. Pourchaire moet dus verplicht uitwijken, maar dat is helemaal niet zo gemakkelijk. Veel raceklassen worden al snel gezien als een stap terug en kennen geen deelnemersveld dat qua kwaliteit vergelijkbaar is met de Formule 2. Misschien is de Super Formula in Japan, waar onder andere Liam Lawson zijn ritme behield, een uitzondering. Pourchaire beaamt zelf ook dat hij moet blijven racen.

"Ik wil racen, omdat het goed is voor mijn fysieke en mentale kracht om aan een kampioenschap deel te nemen en de druk daarvan te voelen. Het is ook niet makkelijk om naar de Formule 1 over te stappen als je een jaar niet hebt geracet. Niets ligt vast, maar als ik naar de F1 wil, moet ik weer winnen, kwalificaties rijden, in de regen rijden en auto's inhalen. Dat is simpelweg heel belangrijk."

Maar waarom is het tegenwoordig zo ingewikkeld om vanuit de Formule 2 naar de Formule 1 over te stappen? Allereerst zijn de huidige ontwikkeltrajecten van de F1-teams een vloek en een zegen tegelijk. Qua coaching en ontwikkeling is het the place to be om een complete coureur te worden, maar je wedt ook op één paard. Neem de situatie van Pourchaire: de Fransman is onderdeel van de Alfa Romeo-familie, zonder grote en belangrijke contacten bij andere teams. Volgend jaar blijven Valtteri Bottas en Guanyu Zhou actief bij het F1-team en daarom valt Pourchaire buiten de boot. Andere teams hebben hun eigen opleidingen, richten zich op die coureurs en maken dus ook geen plekje vrij.

Piastri zat na zijn F2-titel in 2021 in hetzelfde schuitje als Pourchaire. De Australiër, nu coureur van McLaren, was onderdeel van het Alpine-programma en stuitte op het feit dat Fernando Alonso en Esteban Ocon als coureurs aanbleven. Als Alonso geen overstap had gemaakt naar Aston Martin én Piastri bij Alpine was gebleven, reed hij nu wellicht nog steeds niet in de Formule 1.

Commerciële belangen en zekerheid

De voorbeelden van Pourchaire en Piastri passen ook bij een ander dilemma. Formule 1-teams hebben altijd al gekozen voor commerciële belangen. Coureurs die veel geld in het laatje brengen, zijn zeer in trek. Met de huidige budget cap is het een tikkeltje minder belangrijk geworden, maar desondanks blijft het voor de financiën van een team fijn als sponsoren bereid zijn om hun bijdragen te leveren. Jong talent krijgt daarom niet altijd de kans.

Een andere reden is zekerheid. Neem bijvoorbeeld Haas. Voor het Amerikaanse team is het ontzettend belangrijk om de auto te ontwikkelen, zodat er meer punten worden binnengehaald. Kies je dan voor een ervaren coureur als Nico Hulkenberg, of een talent uit de Formule 2? De keuze valt nu vrij vaak op de ervaren man, omdat jonge rookies maar weinig mogelijkheden krijgen om F1-auto's te testen. Natuurlijk wordt er wel ruimte voor vrijgemaakt, maar heel veel tijd om technische kennis op te doen en teams te overtuigen, is er niet.

Wat het belangrijkste blijft? De kwaliteit van het deelnemersveld en in hoeverre je je kunt onderscheiden. Dat Piastri ooit in de Formule 1 ging rijden na zijn Formule 2-titel, was eigenlijk wel een zekerheidje. De Australiër werd namelijk kampioen in zijn eerste jaar en versloeg gelauwerde namen als Zhou, Felipe Drugovich én Pourchaire. Laatstgenoemde flikte het dus pas in zijn derde jaar. Of dat genoeg is om, met wat vertraging hier en daar, de Formule 1 te bereiken, is nu nog niet te zeggen. Wel lijkt het dus een stukje ingewikkelder te zijn geworden...