Special: toen de Formule 1-coureurs met zijn allen werk weigerden

Voor aanvang van het seizoen 1982 is er een hoop gedonder achter, en ook voor de schermen. De wereldautosportbond FISA wil verplichte superlicenties invoeren, een soort coureursrijbewijs. Bovendien is het plan om rijders voor langere tijd te binden aan teams, om roulatie tegen te gaan. Elke coureur moet minstens drie complete seizoenen voor hetzelfde team actief zijn, is het ideaalbeeld van de bond.

De coureurs zelf voelen he-le-maal niets voor de plannen van bondbaas Jean-Marie Balestre en zijn kompanen. De rijdersvakbond GPDA staat op en wakkert een samenwerkingsverband aan. Niki Lauda, die net terugkeert na een afwezigheid van twee seizoenen, en Didier Pironi zijn de woordvoerders van de GPDA. Het seizoen wordt in dat jaar afgetrapt in het voorlaatste weekend van januari, de Zuid-Afrikaanse GP staat als eerste wedstrijd op de kalender. Een bizar tafereel is wat volgt. De bond wil van geen wijken weten en houdt de poot stijf, waarop de rijders zich in de week voor de eerste race met zijn allen opsluiten. Het Sunnyside Park Hotel in Johannesburg wordt wereldnieuws als de crème de la crème van de autosportwereld zich er en masse ophoudt – terwijl de rijders eigenlijk in het nabijgelegen Kyalami horen te zijn, om zich voor te bereiden op het naderende raceweekend. Balestre en de bond dreigen met forse geldboetes en langdurige schorsingen als de rijders hun staking doorzetten.

De Angelis speelt piano, Fabi vlucht via het badkamerraam en Mass struint verbaasd over het circuit

De details maken het verhaal een ware klassieker. Elio de Angelis zou een avond lang piano hebben gespeeld ter vermaak van de aanwezige rijders, waar ook Gilles Villeneuve een duit in het muzikale zakje deed. Teo Fabi vindt het allemaal maar eng en besluit zijn collega’s te verlaten door uit het hotel te ontsnappen: de piepkleine Italiaan smeert ‘m via het badkamerraam. Jochen Mass is totaal niet op de hoogte van het hele idee en struint ondertussen moederziel alleen over het circuit. Waar is iedereen toch gebleven? Lauda, ook al is hij pas net weer terug in de F1, voert ellenlange gesprekken met de FISA over het nieuwe idee. De Oostenrijker en zijn mede-coureurs krijgen uiteindelijk onder voorwaarde hun zin, omdat de bond het gezichtsverlies van een afgelaste race niet kan lijden. Bovendien is het in de voorgaande jaren meer dan eens voorgekomen dat de constructeurs samen dreigden uit de F1 te stappen. Sterker nog: de FOCA, de verzamelnaam van een select groepje (voornamelijk) Britse teams heeft al eens een Grand Prix georganiseerd, buiten de bond om!

Uiteindelijk haalt de bond bakzeil en krijgen de coureurs hun zin, al moeten ze de boetes wel aftikken. Dat geld krijgen de rijders later weer teruggestort als het Court of Appeal ( het hooggerechtshof van de bond ) besluit dat de handelingen van de bondsleden indruisen tegen het beleid dat men wenst te voeren. Het geschil tussen de bond en de FOCA blijft na de GP van Zuid-Afrika nog een tijdje doorzeuren. In San Marino verschijnen enkel de Franse en Italiaanse teams aan de start omdat alle Britse (FOCA-)teams zich terugtrekken. Uiteindelijk moeten de twee partijen maar met elkaar leven: deals die in 1981 zijn gemaakt blijken legaal bindend, het Concorde Agreement dat destijds is gesloten is anno 2019 (als zevende editie) nog altijd daar.