Column: Senna draait zich om in zijn graf door moderne Formule 1

Ayrton Senna is samen met Michael Schumacher de meest legendarische Formule 1-coureur ooit. De Braziliaan kreeg hele volksstammen in beweging en maakte van de koningsklasse van de autosport een wervelende show. Niet alleen tientallen miljoenen Brazilianen stemden op zondag af op het TV-kanaal om het autoracen te kijken, wereldwijd was de interesse groot. ‘Sport is emotie’, is een term die ik dagelijks de revue laat passeren. Zet je bij het kijken van het speelfilm het geluid uit dan mis je de beleving, de emotie, de spanning en de sensatie. De Formule 1 heeft veel van de genoemde punten weggenomen in de afgelopen tien jaren. Emotie maakte plaats voor perfectie in een ziekenhuiscultuur dankzij de fabrieksteams en de toename van technologie in de sport. Coureurs rijden klinisch hun ronden in nagenoeg perfect voorgeprogrammeerde auto’s die op rails rijden, waarbij inhaalacties zelfs met geknutselde noodmiddelen als DRS spaarzaam zijn. Saai en emotieloos.

Denken we aan emotie en aan Formule 1 dan popt direct de naam van Ayrton Senna op. De ‘God’ van de Formule 1 van de jaren 80 en 90. Natuurlijk behaalde Prost meer wereldtitels, maar Senna genoot een veel grotere populariteit. Zijn manier van racen kreeg het publiek op de banken, zijn kwalificatieronden waren adembenemend en zijn commentaar en uitspraken fabelachtig en lang niet altijd zonder controverse. Een ding stond vast: als je Senna in beeld zag dan gebeurde er wat! Senna was fel tegenstander van iedere vorm van elektronische hulpmiddelen in de Formule 1. Toen Williams begin jaren 90 de actieve vering introduceerde walgde hij daarvan. Als het aan de Braziliaan lag werd het per direct verboden, idem met zaken als traction control. Toen Schumacher in 1994 met speels gemak de bochten uitaccelereerde in zijn Benetton was Senna woest. Boosheid tot in tranen, want winnen door betere (illegale) elektronica dat hoorde niet. Een coureur moest het verschil maken. Een Formule 1-auto bestuurde je volgens Senna met drie dingen: je kont, je rechtervoet en het talent dat ‘God’ jou gegeven had. Vooruit een vierde ding is ook handig: een stuur. Maar met de eerste drie moest jij als coureur het verschil kunnen maken. Dat verschil maken deed Senna, en niet alleen in een McLaren maar in iedere auto waarin hij reed. Altijd ging het op de limiet bij Ayrton en was het een gevecht tussen mens en machine. Prachtig was het als Senna sprak over dat magische gevoel waarbij het voelde alsof hij in een andere dimensie was. Met prikkelende uitspraken over de risico’s van het racen, het gaan voor ieder gat, het hekelen van tweede plaatsen en zijn continue strijd tegen onrecht en de FIA, zorgde hij altijd voor controverse in de Formule 1. Tekst gaat verder onder de foto.

Met regelmaat beginnen mensen tegen mij over Senna, dat als die nu had geleefd Hamilton geen enkele titel had gewonnen of dat hij Vettel vierkant inmaakte. Daar geloof ik niet in, ik denk dat Senna doodongelukkig zou zijn in de moderne F1, want die is in niets ‘des Senna’. De Braziliaan zou nog liever naar de IndyCar gaan om echt te racen, dan plaats te nemen in een emotieloze raceklasse waarin coureurs nauwelijks nog het verschil kunnen maken. Senna zou plaatsnemen in een Mercedes om na vijf ronden teleurgesteld en boos uit te stappen, zichzelf afvragend wat voor auto hij zojuist had gereden. Ja, het ding was snel en vloog door de bochten, maar waar is het plezier voor de coureur? De Braziliaan zou balen van het eenvoud waarmee de auto’s te besturen zijn, de hoeveelheid technologie en de saaie, voorspelbare races. Andere auto’s niet meer in kunnen halen, brandstof en banden sparen, de halve race vol gas rijden? F1 anno 2018 is meer een endurance kampioenschap dat gerund wordt door fabrikanten dan een raceklasse waarin het nog draait om coureurs. De Formule 1 heeft behoefte aan helden, maar helden kunnen alleen ontstaan indien men het product grondig aanpakt. Je moet helden een podium geven om zichzelf te onderscheiden. Qua afmetingen en gewicht hebben de huidige F1-auto’s meer weg van een vrachtwagen, dan van een lichtgewicht Formule-auto waarmee je kan gooien, smijten en kan racen.

Ik zie Senna al hoofdschuddend bovenop het beeld van Christus in Rio de Janeiro zitten. Een traan loopt over zijn wang, zijn hart is gebroken en hij is bezig aan een passievolle handgeschreven brandbrief gericht aan Ross Brawn en Jean Todt: Beste racevrienden, Met tranen in mijn ogen en pijn in mijn hart heb ik de Grand Prix van Singapore gekeken. Maar mijne heren, waar is het toch misgegaan? Waar zijn we elkaar zo verloren geraakt? De Braziliaan zou het ontslag van Jean Todt eisen en zichzelf per direct kandidaat stellen voor het voorzitterschap van de FIA. Gesteund door miljoenen racefans zou de benodigde verandering er onder hem wel komen. Als passievolle leider en voorvechter voor puur racen zou de ‘race-God’ zorgen voor verandering. Een man met een missie die niet zou rusten tot hij zijn doel had bereikt, in tegenstelling tot de oude knarren van het niveau Statler en Waldorf van de Muppet Show. Voor mij het bewijs dat we Senna nog iedere dag missen in de Formule 1.