Luyendyk 30 jaar na sensationele Indy 500-winst: “Ik dacht shit, ik ga een miljoen dollar winnen”

We bellen Arie Luyendyk thuis, in Scottsdale, Phoenix, Arizona. In de Verenigde Staten dus. Ook daar heerst het coronavirus en dus is het stil in en rond huize Luyendyk. Het is 10 uur in de ochtend lokale tijd als we hem zittend aan de keukentafel spreken. Echtgenote Mieke scharrelt op de achtergrond wat rond. "Ik heb me altijd thuis gevoeld op de oval van Indianapolis", trapt Luyendyk het gesprek af. "In 1988 en 1989 had ik er ook al goed gereden, voor het team van Dick Simon. Ik voelde toen al dat het mogelijk moest zijn te winnen als alles klopte. Vooral de wegligging. Als die in orde is voel ik mij op Indianapolis erg comfortabel." Luyendyk komt in 1990 uit voor de renstal van Doug Shierson, met sponsoring van Domino’s Pizza. Slogan: delivery in 30 minutes. "Vandaar het startnummer 30." Het seizoen begint niet overdonderend goed, om het nog voorzichtig uit te drukken. Luyendyk: "De eerste race in Phoenix ging niet bepaald goed. En ook in de straten van Long Beach liep het niet zo best. Maar op Indianapolis reed ik de baan op en ik voelde meteen: deze auto ligt super." Hij weet nog precies waarom dat zo is. "We gebruikten hardere veren dan de rest. We hadden twee sets schokbrekers, van Galmer en van Koni. Op één set deinde de auto op het rechte stuk, maar de set waar de auto het beste mee lag - ik weet niet meer welke - lekte een beetje. Ik zei tegen mijn engineer John: 'We nemen het risico, zet die andere set er maar op'. Ze lekten maar een heel klein beetje, ze traanden alleen maar, en ik kwalificeerde me als derde. En met volle tanks was ik niet te kloppen. De auto was goed onder alle omstandigheden. Dat geeft je veel zelfvertrouwen." Op dat moment beseft Luyendyk dat hij potentieel goud in handen heeft. "Ik had echt het gevoel dat ik kon winnen met de Lola-Chevrolet."

Luyendyk vertrekt de 74ste editie van de Indy 500 weliswaar vanaf de eerste startrij, maar de race begint voor hem niet echt voorspoedig. "Ik zakte kort na de start terug van plek drie naar plek vijf. Ik had last van onderstuur. Op een gegeven moment lag ik twintig seconden achter koploper Emerson Fittipaldi. Twintig tellen is toch een halve baan. Ik had werk te doen." Tijdens de pitstops veranderen de monteurs de vleugelafstelling telkens iets, waardoor het onderstuur steeds iets afneemt. "Tijdens elke pitstop maakten we de auto iets beter. Ook de baan werd sneller, omdat er meer rubber op kwam te liggen. Op een gegeven moment lag mijn auto zo goed dat ik sneller reed dan tijdens de kwalificatie. Toen kreeg ik vleugels." Luyendyk is lange tijd veruit de snelste man op de baan en stormt naar voren. "Ik zag Bobby Rahal toen ik bocht 4 uitkwam en hij bocht 1 in stuurde. Dat was een gat van tien seconden. Maar de volgende ronde zat ik er al heel dicht bij. Ik dacht: 'die ga ik zo pakken'!" En dat gebeurt dan ook. Maar daarna krijgt Luyendyk ineens weer te maken met een fikse portie onderstuur. "De achterbanden begonnen te blisteren, ze kregen blaren. Fittipaldi en Unser junior hadden dat zelfs zo sterk dat ze een extra stop moesten maken. 'Shit, zo hard ga ik niet meer', dacht ik. Maar gelukkig reed Rahal nog langzamer. Ik had een marge van 12 seconden voorsprong. En dat was voldoende." Plotseling schieten er allerlei gedachten door zijn hoofd. "Tien ronden voor het einde lag ik ver op kop. Ik dacht aan mijn vader en mijn moeder, die thuis in Rosmalen met mijn schoonouders voor de televisie zaten. En vlak voor de finish schoot ook de gedachte door mijn hoofd: 'Shit man, ik ga hier een miljoen dollar winnen'. Terwijl de historie bewees dat vrijwel niemand die tien ronden voor de finish eerste lag ook de race had gewonnen. Maar ik voelde me onverslaanbaar." Luyendyk herpakt zich snel, rijdt geconcentreerd door en rijdt onbedreigd naar de zege, al pakt Fittipaldi kort voor de finish nog even zijn ronde achterstand terug. In de zogenoemde winners circle weet Luyendyk nauwelijks wat hem overkomt. "Man, ik was echt een beetje in shock. Zoals je me op de tv-beelden ziet, zo was ik ook. Beetje confuus." Wat volgt is een hectische week waarin Luyendyk overal in de VS zijn verhaal mag komen vertellen, tot in de legendarische Late Night Show van David Letterman aan toe. Arie Luyendyk is in een klap een wereldberoemdheid in de VS. Nu, 30 jaar na dato zegt hij daarover glimlachend. "Ik was echt even helemaal The Man . Daarna moest er gewoon weer worden geracet. Ik kan je zeggen, ik was bekaf. Maar het was super gaaf om mee te maken."