Senna: De dood die volgens Ecclestone het einde van de F1 zou betekenen

12 jaar lang leek de F1 zijn donkere tijdperk achter zich te hebben gelaten, toen een dodelijk ongeluk tijdens een Grand Prix-weekend eerder regel dan uitzondering was. Tijdens de jaren '50, '60 en '70 hing er een soort spook boven de sport, omdat talloze coureurs het leven lieten. Terwijl de auto's evolueerden, hielden de veiligheidsnormen voor zowel de machines als de circuits, geen gelijke tred.

De dood van een icoon, Gilles Villeneuve, tijdens de kwalificatie voor de Grand Prix van België in 1982, ging als een schok door de sport. Vijf weken later kwam Riccardo Paletti om het leven bij een startincident tijdens de Grand Prix van Canada. Later in het seizoen was Rene Arnoux betrokken bij een zware crash tijdens de race op Zandvoort, terwijl Jochen Mass en Mauro Baldi zelfs een aantal toeschouwers verwondden na hun crash tijdens de GP van Frankrijk. Het resulteerde in een F1-seizoen dat de sport in de eerste helft van het jaar op zijn kop zette.

Het leidde ertoe dat Formule 1 voor het volgende seizoen grote veranderingen doorvoerde, met name een verbod op aerodynamica met ground effect, omdat de hoge snelheid van de auto's in de bochten tot grote bezorgdheid leidden. In het daaropvolgende decennium werden verdere verbeteringen doorgevoerd. Hoewel er natuurlijk ongelukken gebeurden en er ook gewonden vielen, was er tot aan de beruchte Grand Prix van San Marino in 1994,geen coureur meer omgekomen in een F1-race.

Dat weekend in Imola veranderde de koningsklasse van de autosport op een manier die niemand zich kon voorstellen. Rubens Barrichello's crash in de 'Variante Bassa' bleek slechts een voorbode op misschien wel het donkerste weekend uit de geschiedenis van de sport. De Jordan van Barrichello kwam met ruim 200 km/uur los van de grond, waarna de Brazilliaan tegen de bandenstapels werd gelanceerd. Barrichello raakte zwaar gewond en moest de rest van het weekend aan zich voorbij laten gaan.

De volgende dag, tijdens de tweede kwalificatiesessie, kwam Roland Ratzenberger, die pas zijn derde F1-wedstrijd reed, om het leven bij een crash in de 'Variante Villeneuve'. Met een impact van 500g, het blijft de hoogste g-kracht crash ooit gemeten in de sport.

Een diep verontruste Senna kreeg van toenmalig FIA-arts en goede vriend Sid Watkins te horen dat hij niet mee moest doen aan de Grand Prix van de volgende dag en in plaats daarvan moest gaan vissen. De vastberaden Senna liet Watkins weten dat hij niet zou stoppen en door zou racen. Meer hoeft er niet gezegd te worden. Senna stond op zondag aan de start en de rest is geschiedenis.

"Na het ongeluk ging ik naar de verkeerstoren om precies te zien wat er was gebeurd", vertelt Bernie Ecclestone, destijds de eigenaar van de Formule 1, exclusief tegen RacingNews365. "Ik sprak daar met Sid en hij zei: 'Het is zijn hoofd'. Ik dacht dat hij zei: 'Hij is dood'. Ik kwam uit de verkeerstoren en was natuurlijk erg overstuur. Toen ik wegliep zag ik zijn (Senna's, red.) broer (Leonardo, red.). Hij vroeg wat er gebeurd was en ik zei: 'Blijkbaar is hij dood', en dat was het."

Klok teruggedraaid

"Ik ging redelijk snel weer weg. Ik wilde daar gewoon zo snel mogelijk weg zijn. Er was niets dat iemand kon doen en ik wilde niet betrokken raken bij de gesprekken over het afgelasten van de race en niets zeggen over dat hij was overleden, dat hij naar het ziekenhuis ging. Het was het verhaal dat ze naar buiten brachten, want als hij was overleden op het circuit, dan moest je natuurlijk de race afblazen, dus dat is de reden waarom ik niet betrokken wilde raken bij het feit dat hij dood was."

In wezen bleef Senna klinisch in leven en het was pas die avond dat Ecclestone hoorde van het lot van de Braziliaan. "Ik heb nooit een kruisverhoor afgenomen bij Sid en gevraagd of hij me vertelde dat het zijn hoofd was", aldus Ecclestone. Na een periode van 12 jaar zonder doden, had de Formule 1 nu ineens te maken met twee gevallen in één raceweekend. De sport had de klok teruggedraaid naar een tijdperk waarvan ze dachten dat het nooit meer zou terugkeren.

"Vroeger verloren we veel coureurs, een of twee per jaar, toen ging het weg en was het niet meer zo" zei Ecclestone. "Het probleem was dat als er iemand omkwam, we verder gingen en niemand moeite deed om er iets aan te doen. Het was zo normaal. Het was stom. Toen werden we er ineens weer mee geconfronteerd." Ecclestone's punt kan worden onderstreept door het feit dat er geen minuut stilte was toen Villeneuve overleed en dat zijn plaats op de grid niet werd opengelaten. Het was bijna alsof zijn dood niet had plaatsgevonden.

Impact

Voor Ecclestone had de dood van Senna zo'n impact dat de woorden van toenmalig FIA-voorzitter en overleden vriend Max Mosley weer bovenkwamen. "Max zei tegen me: 'Nu is het afgelopen met de Formule 1', en dat is, denk ik, de manier waarop je moet denken", herinnert de 93-jarige zich. "Uiteindelijk werd de Formule 1 populairder."

Op de vraag waarom, antwoordde Ecclestone: "Ik denk dat het kwam omdat er zoveel gesproken werd over wat er gebeurd was. Er is nog nooit een incident geweest waardoor mensen hun ogen wat meer open gingen doen. Dit was degene die dat deed."

Ecclestone's korte woordenwisseling met Leonardo Senna op de dag van het ongeluk, gebaseerd op een misverstand na zijn gesprek met Watkins, had gevolgen. Het verzuurde een eerdere hartelijke relatie met de familie Senna zodanig dat hij, ondanks dat hij naar São Paulo ging voor de begrafenis, te horen kreeg dat hij niet welkom was. In plaats daarvan zag Ecclestone de gebeurtenissen via de televisie in zijn hotelkamer. Dertig jaar later blijft Ecclestone volhouden dat Senna "een groot gemis is voor ons allemaal". Op woensdag, de sterfdag van Senna, zal hij op zijn eigen manier zijn respect betuigen.

Het is opmerkelijk dat Senna, ondanks het feit dat er al drie decennia zijn verstreken, nog steeds wordt gerespecteerd, vereerd en herinnerd als geen andere coureur voor hem. Op de vraag aan Ecclestone waarom dat zo was, antwoordde hij: "Omdat hij een speciale man was. Hij was zo anders dan de rest van de coureurs."

Hij voegde eraan toe: "De waarheid is dat iedereen dacht dat hij werd beschermd. Hij geloofde er gewoon in en alle anderen dachten dat het hem nooit zou overkomen. Als je nu iemand vraagt om een Formule 1-coureur uit het verleden te noemen, zullen ze meteen Ayrton zeggen."